Pukkeltjes, bultjes, mee-eters, acne. Het kan iedereen overkomen, op elk moment, op elke leeftijd, en er is niet maar één factor waardoor overkoepelend acne ontstaat. Acne wordt geschaard onder een van de huidaandoeningen die veel mensen wereldwijd treft. In dit artikel bieden we je alle kennis om de juiste huidverzorgingskeuzes te maken om je acne – van rode pukkeltjes zoals papels tot gistbultjes – zo goed mogelijk te behandelen. Zowel papels als pustels reageren doorgaans goed op acne-behandelingen waarbij zuren zoals Salicylzuur een hoofdrol spelen. Acne kan de kop opsteken wanneer talgklieren tijdens de puberteit worden geactiveerd, gestimuleerd door mannelijke hormonen van de bijnieren bij zowel meisjes als jongens. Toch houdt het hier niet altijd op. Puisten in gezicht op latere leeftijd (noem het acne tarda, inderdaad vertraagde acne) is niet meer dan normaal. Soms komt het eens per volle maan voor, soms is de acne heviger met een serieuze onderliggende reden die niet genegeerd mag worden. Tenminste, als je de huid van gezicht of lichaam op den duur glad en stralend wil houden.
WAT IS EEN PUIST?
Een puistje is in feite een soort comedo (mee-eter, ofwel gedilateerde haarfollikel) die ontstaat doordat overtollig talg en dode huidcellen vast komen te zitten in de poriën van de huid. In verergerde staat kan het zich ontwikkelen tot een puistje of papels. Nu bestaan er namelijk verschillende soorten rode en witte puistjes in het geval van huidaandoening acne: van papels tot pustels.
WAT IS ACNE EN WAT IS HET VERSCHIL MET PUISTEN?
Heel simpel, het verschil tussen acne en puistjes in het gezicht is dat acne een huidziekte ofwel aandoening is terwijl puistjes (net zoals mee-eters) een van de symptomen hiervan zijn. In het geval van acne zijn de haarfollikels en talgklieren van de huid aangedaan. Diep onder de huid zijn je poriën verbonden met kliertjes die een olieachtige substantie aanmaken, ook wel bekend als sebum ofwel talg. Zodra een porie verstopt en de boosdoener, de P. acnes bacterie, in de porie vermenigvuldigt, reageert het immuunsysteem door er witte bloedcellen op af te sturen om de infectie tegen te gaan. Intussen raakt de omringende zone ontstoken, rood en gezwollen. Rode pukkeltjes, ontstekingsgevoelige acne. In tegenstelling tot mee-eters, een uiting van een type acne dat niet gekarakteriseerd wordt door roodheid en ontsteking. De twee meest veelvoorkomende vormen van ontstekingsgevoelige acne in het gezicht zijn papels en pustels.
SYMPTOMEN VAN ACNE
De goed herkenbare, zichtbare symptomen van acne zijn:
• Cysten
• Witte pukkeltjes
• Mee-eters
• Pustels ofwel pukkels
• Papels
• Een glanzende huid ofwel T-zone
• Roodheid
• Grove poriën
HOE ONTSTAAN PUISTEN EN ACNE?
Acne wordt veroorzaakt door een combinatie van P. acnes-bacteriën, overtollige vetten en talg die verstopt raken met dode huidcellen. Hiernaast kunnen hormonen en stress ook tot puistjes leiden. Vrouwen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van volwassen acne dan mannen. Er wordt gedacht dat veel gevallen van volwassen acne wordt veroorzaakt door een verandering in hormoonwaardes waar veel vrouwen op verschillende momenten in hun leven mee te maken krijgen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de volgende verschijnselen:
· Menstruatie: sommige vrouwen hebben meer pukkeltjes tijdens hun maandelijkse ongesteldheid.
· Zwangerschap: veel zwangere vrouwen hebben acne symptomen, met name tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap.
· Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS): een veel voorkomende aandoening die acne, gewichtstoename en de vorming van kleine cysten in de eierstok kan veroorzaken.
PUKKELS DOOR ONTSTEKINGEN EN VERSTOPPINGEN
Voordat een pukkeltje zich vormt, zijn er doorgaans drie zaken aanwezig waardoor een verstopping en onderhuidse ontsteking in de huid ontstaat.
1. Dode huidcellen: deze hopen zich op aan de oppervlakte (keratine) laag van de huid. Sommigen van deze dode huidcellen kunnen de porie blokkeren, waardoor een plug ontstaat of verstopt raakt.
2. Overmatig talg: hormonen, voeding, stress en genen kunnen er allemaal voor zorgen dat je talgklieren te veel olie produceren. Door deze overmaat aan talg kunnen dode huidcellen aan het huidoppervlak blijven plakken, waardoor er een broedplaats ontstaat voor bacteriën. Als een porie verstopt is met dode huidcellen, raakt deze talg ook gevangen onder het huidoppervlak.
3. P. Acnes bacterie: wanneer overtollige talg zich op het huidoppervlak bevindt of vastzit in een verstopte porie, bloeit een specifiek type bacterie (P. Acnes) op. Hierdoor raakt het gebied ontstoken en ontstaat er pus.
PUISTJES DOOR VOEDING
Vaak wordt er geroepen dat tieners vooral pizza, chocola, vet en junkfood waaronder gefrituurde snacks kunnen laten staan om acne te vermijden. Deze voedingssoorten zijn inderdaad niet best voor je algehele gezondheid (en dat kan vervolgens gereflecteerd worden in de huid) maar ze veroorzaken of verergeren acne niet direct. Verschillende onderzoeken hebben daarentegen aangetoond dat zuivelproducten en voeding met een hoge glycemische waarde (waardoor je bloedsuikerspiegel in één keer sterk omhoogschiet) wel acne kan uitlokken. Een voorbeeld hiervan: magere merk. Dit bevat namelijk groeihormonen die in vet oplosbaar zijn. Aangezien er geen vet in magere melk zit, lossen deze groeihormonen niet op. De hormonen die vervolgens achterblijven in het lichaam kunnen resulteren in acne. Probeer bij hevige acne liever eens wat ongezoete amandel- of havermelk.
PUISTEN DOOR HORMONEN
Hormonen spelen een vergelijkbare rol als cortisol, maar het verschil zit hem in timing. Heb je vooral last van uitbraken van puistjes rondom je menstruatie? Dan ligt de oorzaak waarschijnlijk eerder bij hormonen dan bij stress. Hormonale veranderingen, voornamelijk verhoogde androgeenwaardes, hebben hetzelfde effect op de talgklieren. De beste manier om het verschil te zien tussen eerdergenoemde hormonale en stresspukkeltjes is om je acne-triggers eens in de gaten te houden: bijvoorbeeld na een periode van stress versus meer regelmatig met je maandelijkse menstruatiecyclus. Tijdens de overgang ofwel menopauze kunnen puistjes vanwege hormonen ook opspelen. Vaak komen hormonale puistjes voor op de kin en kaaklijn. Het kunnen pijnlijke cysten zijn, die keer op keer op dezelfde plek terugkomen waardoor ze chronisch worden omdat er zoveel talg wordt verzameld binnen een paar dagen of weken. De reden dat de pil ofwel anticonceptie voorheen wel vaker werd voorgeschreven door huisartsen bij acne die hevig opspeelt rondom de menstruatie is dat het hormonen en dus hormonale puistjes kan onderdrukken.
WELKE SOORTEN PUISTEN ZIJN ER?
Er bestaan verschillende vormen puistjes, namelijk:
- Cysten (onderhuidse puistjes)
- Witte pukkels (met een kopje)
- Mee-eters (met een zwart puntje)
- Pustels (rood en ontstoken, gevuld met pus)
- Papels (rode, pijnlijke puisten die het oppervlak niet helemaal bereiken)
WELKE SOORTEN ACNE ZIJN ER?
Acne vulgaris is een huidziekte, de vorming van comedonen, papels, puisten, knobbeltjes en/of cysten als gevolg van obstructie en ontsteking van haarzakjes en de bijbehorende talgklier. Nu bestaan er verschillende soorten acne, met verschillende oorzaken. Van ineens veel puistjes tot stelselmatig. Het is in elk geval belangrijk om de onderliggende oorzaak te behandelen in overleg met je huisarts, dermatoloog of huidtherapeut. Mild maar goed reinigen is ook altijd van belang bij elk type acne. SkinCeuticals biedt hiervoor speciale acneproducten. Voor mannen: wees ook voorzichtig met scheren en daarbij gebruikte scheerproducten, want puistjes na het scheren kunnen ontstaan door te veel wrijving.
ACNE TARDA
Acne tarda (acne voor volwassenen) wordt gedefinieerd als acne die zich ontwikkelt (acne met late aanvang) of aanhoudt (aanhoudende acne) na de leeftijd van 25 jaar. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen. De klinische kenmerken zijn vrij specifiek: inflammatoire acne in het onderste gezichtsgebied of macrocomedonen (microcysts) verspreid over het gezicht.
ACNE INVERSA
Hidradenitis suppurativa (HS) is een chronische huidziekte. Het veroorzaakt pijnlijke, steenpuistachtige knobbeltjes die zich onder de huid vormen. Het beïnvloedt vaak gebieden waar de huid tegen elkaar wrijft, zoals bij je oksels en liezen. De knobbeltjes worden ontstoken en pijnlijk. Ze breken vaak open, waardoor abcessen ontstaan die vocht en etter afvoeren. Acne inversa wordt trouwens ook wel acne ectopica genoemd onder dermatologen.
ACNE FULMINANS
Acne fulminans of acne maligna is een zeldzame huidaandoening die zich voordoet als een acute, pijnlijke en hemorragische klinische vorm van acne. Het wordt al dan niet geassocieerd met symptomen zoals koorts en polyartritis. Acne fulminans kan ook botlaesies en laboratoriumafwijkingen veroorzaken.
ACNE KELOIDALIS
Acne keloidalis nuchae (AKN) is een aandoening die wordt gekenmerkt door folliculaire papels en puisten die hypertrofische of keloïdachtige littekens vormen. AKN komt meestal voor op de hoofdhuid en achterste nek. Opvallend: het ontwikkelt zich bijna uitsluitend bij jonge, Afro-Amerikaanse mannen.
CYSTISCHE ACNE
Cystic acne is de meest ernstige vorm van acne. Het ontwikkelt zich wanneer cysten zich diep onder je huid vormen. Onderhuidse ontstekingen, dus, die pijnlijk kunnen zijn. Het zijn doorgaans geen harde puistjes, maar vrij zacht. Dit kan het gevolg zijn van een combinatie van bacteriën, talg en dode huidcellen die vast komen te zitten in je poriën. Hoewel iedereen acne kan ontwikkelen, komt cystische acne vooral voor bij mensen met een vette huid.
VOORKOMEN EN OPLOSSEN VAN ACNE EN PUISTJES
Voor het verwijderen van acne kun je verschillende kanten op, afhankelijk van jouw acne probleem. Het begint met de juiste huidverzorging. SkinCeuticals-acneproducten verminderen de opbouw van dode huidcellen om het uiterlijk van bestaande en voormalige acne-puistjes te helpen verbeteren, toekomstige puistjes te helpen voorkomen en een heldere huid te bevorderen.
- Reiniger tegen acne
Begin met een schone lei: de Blemish + Age Cleanser is een exfoliërende gel met drie zuren (glycolzuur en twee soorten salicylzuur) om de huid voor te bereiden en om de poriën te zuiveren. De Glycolic Renewal Cleanser (met als steringrediënt exfoliërend glycolzuur) is ook een aanrader.
- Toner tegen acne
In lijn met het Blemish + Age Defense-serum biedt SkinCeuticals ook een doeltreffende, exfoliërende toner met drie zuren om de poriën intensief te zuiveren. Een toner verfrist de huid zonder deze te ontdoen van oliën.
- Exfoliant tegen acne
SkinCeutical-bestseller, Retinol 0.3 (vanaf hier kun je opbouwen naar hogere concentraties, zoals 0.5 en uiteindelijk 1.0), is een nachtcrème met een hoge concentratie van het actieve ingrediënt retinol om het uiterlijk van fijne lijntjes, rimpels, ongelijkmatige teint, verkleuring van de huid maar ook symptomen van acne zoals mee-eters en pukkeltjes te verminderen. Het vermindert de kans op donkere vlekken na acne (post inflammatoire hyperpigmentatie) en het heeft eveneens een mooie werking op de verbetering van de huidstructuur. Met andere woorden, het helpt littekens doeltreffend vervagen.
- Serum tegen acne
Het serum waarmee je je dag begint - elke ochtend - is het speciaal voor de onzuivere huid ontwikkelde antioxidantserum: Silymarin CF - dit serum beschermt de huid tegen schade door vrije radicalen maar voorkomt tegelijkertijd de oxidatie van overtollig talg op de huid. Hiermee vermindert het de kans op onzuiverheden en kan het zorgen voor een meer gelijkmatige, egale huidstructuur. Volwassen kunnen juist ook acne krijgen, en speciaal hiervoor heeft SkinCeuticals de Blemish + Age Defense met salicylzuur ontwikkeld. Dit gezichtsserum biedt een krachtige dubbele werking: het gaat het ontstaan van volwassen acne tegen en verbetert de zichtbare tekenen van huidveroudering. Het Phyto Corrective Serum met antiseptische werking is ook een mooi middel tegen acne.
Blemish + Age Cleanser
Reinigingsgel die zorgt voor exfoliatie, het verminderen van onzuiverheden en tegelijkertijd effectief overtollig talg en waterproof make-up verwijdert.
Glycolic Renewal Cleanser
Reinigingsgel die zorgt voor exfoliatie en een stralende huid onthult.
Blemish + Age Toner
Lotion met lipohydroxyzuur dat de huid exfolieert en de huidstructuur verfijnt.
