Alles over witte pigmentvlekken en depigmentatie, tijdelijk of permanent

26 jul 2022

Witte vlekken op de huid, je kunt het al je hele leven hebben (geërfd van een familielid) of ze verschijnen ineens op je gezicht of lichaam. Als je je huid zo egaal, zo gelijkmatig mogelijk wil houden werken witte vlekjes niet mee. Vitiligo is een bekende, lange termijnhuidaandoening waardoor de huid bleker uitslaat op bepaalde delen van het lichaam. De witte pigmentvlekken die ermee gepaard gaan zijn permanent. Terwijl witte pigmentvlekken door pityriasis alba (dat voornamelijk verschijnt bij kinderen) van tijdelijke aard is. In sommige gevallen kunnen ook volwassenen pityriasis alba krijgen. Huidverkleuringen ontstaan ook door zonschade. Misschien nieuws voor je: van overmatige blootstelling aan de zon verhoog je niet alleen de kans op donkere pigmentvlekken, maar ook op witte vlekken in het gezicht of elders, zoals op het decolleté, de handen of scheenbeen. Kleine, verkleurde vlekken, gistvlekken, op de huid duiden op de aandoening pityriasis versicolor, die voornamelijk in de zomer voorkomt en wordt veroorzaakt door gisten. Gisten komen van nature voor op onze huid, maar onder invloed van warmte en vochtigheid kan dat gist gaan overgroeien en tast daarmee de bovenste huidlaag aan. Er komt een bepaald stofje vrij dat zo’n impact heeft op pigmentcellen dat er witte vlekken ontstaan. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen hypopigmentatie (verminderde pigmentatie, bijvoorbeeld als je last hebt van eczeem) of depigmentatie, waarbij het pigment geheel verdwenen is. Bij vitiligo zijn zones van de huid geheel gedepigmenteerd. We gaan in op alle oorzaken en behandelingen voor witte pigmentvlekjes, mild of ernstig.

WAT ZIJN WITTE PIGMENTVLEKKEN?

Wanneer bepaalde huidcellen genaamd melanocyten stoppen met het aanmaken van melanine wordt dit zichtbaar als witte pigmentvlekken. Melanine is het pigment dat onze huid, haar en ogen kleur geeft. Zonder dat pigment vormen er ongekleurde plekjes. Deze vlekken kunnen overal op het lichaam ontstaan, afhankelijk van de oorzaak.

WAARDOOR WORDEN WITTE VLEKKEN OP DE HUID VEROORZAAKT?

Dat is volledig afhankelijk van wat het type witte vlekken zich op je huid bevinden. Van vitiligo tot witte pigmentvlekjes door zonschade. Bij vitiligo is de oorzaak onbekend, hoewel experts denken dat er hier sprake is van een auto-immuunziekte waarbij het lichaam per ongeluk bepaalde cellen in het lichaam aanvalt en vernietigt. Vitiligo kan genetisch bepaald zijn. Soms wordt het geassocieerd met een medische aandoening, zoals schildklierproblemen. De oorzaak van pityriasis alba, waardoor je ook witte vlekjes kunt krijgen, is eveneens onbekend. Dit gaat vaak gepaard met een droge huid en atopische dermatitis. Vaak komt pityriasis alba voor na blootstelling aan de zon, misschien omdat het verkleuren van de omliggende huid de getroffen gebieden beter zichtbaar maakt. Terwijl witte gistvlekken, zoals de naam al suggereert, wordt veroorzaakt door een soort gist genaamd Malassezia. Dit gist wordt bij meer dan 90% van de volwassenen op de huid aangetroffen en levert meestal geen huidproblemen op. In het geval van pityriasis versicolor (gistvlekken) vermenigvuldigt dit gist zich veel meer dan normaal. Voor specifiek witte pigmentvlekken ontstaan onder invloed van de zon is ook niet geheel bekend wat het veroorzaakt. Hoewel zon, blootstelling aan UV-straling en ouderdom door dermatologen wel worden gezien als onderliggende oorzaken. Dit wordt ook wel idiopathische guttata hypomelanosis (idiopathic guttate hypomelanosis – afgekort: IGH) genoemd. IGH kan een onvermijdelijk onderdeel zijn van het natuurlijke verouderingsproces, aangezien de huid over de jaren pigment verliest door een geleidelijke vermindering van melanocyten. Net zoals dat je haar kleur verliest en grijs of wit wordt naarmate je ouder wordt. Witte ouderdomsvlekjes komen het meeste voor bij vrouwen in de veertig en ouder, maar zowel mannen als vrouwen kunnen het IGH met witte vlekjes ook eerder in hun leven ontwikkelen.

WITTE VLEKKEN ALS GEVOLG VAN PITYRIASIS ALBA

Pityriasis alba is een vorm van eczeem ofwel dermatitis dat vooral kinderen treft. De naam is een verwijzing naar de uiterlijke verschijning van deze aandoening: pityriasis verwijst naar de karakteristieke, fijne schilfers en alba naar de bleke kleur (hypopigmentatie). Je ziet hierbij schilferige plekken met een lichtroze of rode huid.

WITTE VLEKKEN DOOR PITYRIASIS VERSICOLOR

Dit is een volstrekt onschuldige schimmelinfectie die weliswaar resulteert in plekken met een lichtere of donkere huid. Pityriasis versicolor, ook wel tinea versicolor genoemd, is een veelvoorkomende schimmelinfectie die ervoor zorgt dat kleine stukjes huid schilferig en verkleurd raken. Huidvlekken kunnen donkerder of lichter zijn dan je normale huidskleur, maar rood, bruin of roze van kleur is ook mogelijk. De vlekken hebben de neiging zich geleidelijk te ontwikkelen en kunnen zich na verloop van tijd samenvoegen tot grotere plekken. Dit worden trouwens ook wel gistvlekken genoemd. Het kost wat tijd voordat ze uit zichzelf verdwijnen, meestal een half jaar. Hoewel ze helaas wel weer kunnen terugkomen, als de malassezia wordt getriggerd.

DEPIGMENTATIE DOOR VITILIGO

Bij vitiligo zien we volledig en blijvend verlies van kleur op delen van de huid. Vaak verschijnt dit eerst op de handen, het gezicht en delen rondom lichaamsopeningen en de genitaliën. Wat ook kan voorkomen: vroegtijdig grijs of wit worden van het haar op de hoofdhuid, van de wimpers, wenkbrauwen of baard. Ook kan er depigmentatie optreden in de weefsels langs de binnenkant van de mond en neus (slijmvliezen). Vitiligo kan op elke leeftijd starten, maar meestal verschijnt het pas na het 30^e levensjaar.

WITTE PIGMENTVLEKKEN DOOR IGH

In het geval van idiopathische guttata hypomelanosis zien we kleine, witte vlekken die er een beetje uitzien als confetti of witte sproetjes. Het is een minder bekend feit dat zonschade niet alleen bruine, maar ook witte vlekken veroorzaakt. Denk aan ‘grijze haren’ maar dan het equivalent hiervan op de huid. Idiopathic guttate hypomelanosis (IGH) is volledig onschuldig, maar het kan ontsierend ogen. Het wordt gekarakteriseerd door platte, witte vlekken op meestal de armen en benen die rond of ovaal in vorm zijn. En wordt veroorzaakt door lokaal pigmentverlies op de huid.

HOE VOORKOM JE WITTE PIGMENTVLEKKEN?

Als je je hele leven een zonaanbidder bent geweest, heb je een grotere kans op IGH op latere leeftijd dan wie uit de zon blijft en/of ijverig smeert met zonnebrandcrème. Wees weliswaar altijd voorzichtig met onverklaarbare witte vlekken die opeens op de huid verschijnen en laat deze altijd checken bij de dermatoloog. Is het inderdaad IGH, witte ouderdomsvlekjes, dan wordt er vast en zeker goede zonbescherming aangeraden. Pityriasis alba verschijnt dus ook sneller na blootstelling aan de zon. Vitiligo kan niet voorkomen worden. Bij pityriasis alba is het verstandig naar een gerelateerd huidprobleem te kijken, namelijk eczeem ofwel dermatitis.

HOE BEHANDEL JE WITTE PIGMENTVLEKKEN?

Wat betreft vitiligo hangt de behandeling af van de hevigheid van de aandoening. Je dokter kan topische crèmes, ultraviolet lichttherapie of orale medicatie aanbevelen om de huidskleur te helpen herstellen en de verspreiding van witte vlekken te stoppen. Huidtransplantaten zijn een ingrijpende, maar potentieel zeer effectieve manier voor het verwijderen van kleine stukjes witte huid. Wees in ieder geval voorzichtig met huis-tuin-en-keukenmiddeltjes (zoals het aanbrengen van verse gember of citroensap) op de huid met witte vlekjes. Raadpleeg eerst je arts om te kijken met welk type witte pigmentvlekken je te maken hebt.Zorg altijd dat je onder behandeling staat van een gedegen expert. Voor pityriasis alba is geen behandeling benodigd; de plekjes verdwijnen meestal uit zichzelf weer. Wanneer eenmaal de diagnose tinea versicolor bij jou is gesteld dan valt dit niet meer te genezen. Het gist malassezia is er altijd als onderdeel van het microbiële ecosysteem op je huid en de plekken kunnen blijven terugkeren, maar er zijn manieren om de symptomen te beheersen. Vraag het je dermatoloog.

PRODUCTEN DIE HELPEN TEGEN WITTE PIGMENTVLEKKEN

Topische retinoïden kunnen een effectieve manier zijn om witte vlekken vanuit het comfort van je eigen huis te behandelen (of te voorkomen). We hebben het hier dan niet over vitiligo, maar over witte vlekjes die zijn ontstaan door zonschade en/of veroudering. Retinol brengt celvernieuwing op gang en helpt de buitenste huidlagen verwijderen zodat een nieuw huidje zonder pigmentatieproblemen zich aan het oppervlak laat zien. Bijkomend voordeel: het werkt ook op andere zichtbare tekenen van huidveroudering zoals lijntjes. Start bijvoorbeeld eens met SkinCeuticals’ Retinol 0.3 crème. Wanneer je ineens gistvlekken ziet verschijnen tijdens de zomermaanden: wist je dat gisten van een vette huid houden en hierop dus beter gedijen? Je zou die gistvlekken dus onder controle kunnen houden door voor cosmetische ingrediënten te kiezen die de talgproductie helpen indammen. Denk bijvoorbeeld aan een ingrediënt zoals Niacinamide (vitamine B3). Tip: SkinCeuticals’ Metacell Renewal B3. Tot slot staat natuurlijk buiten kijf dat bij elk soort pigmentatieprobleem zonnebrandcrème van groot belang is. Gebruik zonnebrandmiddelen met een breedspectrum (liefst SPF50) naast foto-beschermende kleding ter preventie van witte vlekjes.